🦭 Elektrik Bulunmadan Önce Kullanılan Işık Kaynakları

İnsanlar teknolojinin de ilerlemesiyle alternatif enerji kaynakları ndan daha fazla yararlanmak istiyorlar. İleride doğalgaz, petrol, kömür vb. fosil yakıtların tükenmesiyle birlikte bunların yerlerini dolduracak alternatif enerji kaynakları olacaktır. Bu makalemizde belki de daha önce hiç duymadığınız yenilenebilir enerji Diğerband ışık kaynakları ise gaz boşalımına dayalı Floresan Lambalar ile caddelerde kullanılan Civa lambalarıdır Spektral Hat (Çizgi) Kaynakları İçerdiği elemente göre belirli dalgaboylarında birkaç özgün atomik hatta ait ışınları yayan kaynaklar Elektrik, yüklü parçacıkların hareketi ile ilgili olan fiziksel olaylara verilen genel isimdir. Elektrik, bildiğimiz anlamda iletken maddelerin akım iletmesi ile ilgili olabileceği gibi, statik elektrik, radyo dalgaları (elektromanyetik dalgalar) ve yıldırım gibi daha farklı fiziksel fenomenler (olaylar) da elektrik ile ilgilidir. Günümüzdeyaygın kullanılan zararlı, zararsız, yenilenebilir, yenilenebilemez, gelecekte kullanımı arttırılması düşünülen enerji kaynakları; Güneş Panelleri Güneş Panelleri, Güneş’ten gelen fotonları “Fotovoltaik” hücreden geçirir. Bu hücre P ve N tipi ile katkılandırılmış maddeler bir araya gelince yarı iletken eklemler oluştururlar. Üst bölümde Güçkesintisinin yaşanmaması gereken hastane, banka gibi kurumlarda, ev ve iş yerlerinde, baz istasyonu, tv vericisi gibi elektrik üretmek için jeneratör kullanılır.Bu jeneratörler genelde sıvı yakıt kullanıp önce hareket enerjisi sonra hareket enerjisinden elektrik üretirler. Hidrolik santrallerde, termik santrallerde ve Tümbu özelliklere sahip ışık kaynakları olmamakla birlikte şu anda en çok kullanılan ışık kaynakları, görünür ve kızıl ötesine yakın bölgeler için kullanılan halojen lambalar ve ultraviyole bölge için kullanılan döteryum lambalardır. Bunların dışında bazen ksenon flaş lambaları da kullanılmaktadır. Şekil 3. Budurumda, Polonyalı üretici Godiva’nın lambaları onlara atfedilebilir:% 15 parlaklıkta başlarlar, ancak maliyetleri 20 – 25 avro seviyesinde dalgalanır. Evet ve bu tür ışık kaynakları için kullanılan faz kesmeli cihazlar elbette mevcuttur: daha sönük Legrand, Jung, Gira ve diğerleri, fiyatları da oldukça yüksek. 2. Günümüzde yapay ışık kaynakları kullanılıyor. Bunlar ampül, flüoresan, halojen lambalardır. Bu lambalar elektrik enerjisini tüketerek bizi aydınlatır. Işıkveya görünür ışık, elektromanyetik spektrumun insan gözü tarafından algılanabilen kısmı içindeki elektromanyetik radyasyon. Görünür ışık genellikle 400-700 nanometre (nm) aralığında ya da kızılötesi ve morötesi arasında 4.00 × 10 −7 ile 7.00 × 10 −7 m dalga boyları olarak tanımlanır. Bu dalga boyu XiDwA. Eski tarihte kullanılan ışık kaynakları sırasıyla Eski tarihte kullanılan ışık kaynakları sırasıyla Eskiden tarihte kullanılan ışık kaynakları sırasıyla nedir -Ateş -Meşale -Mum -Gaz lambası -GÜNEŞ Güneş ilk insanların tek ışık kaynağı idi. Gece olduğunda insanlar karanlıkta kalıyorlardı. - ATEŞ İlk yapay ışık ateşten elde edildi. İnsanlar meşale yapmayı öğrendi. Meşale ucu ağaç reçinelerine bulanmış odun parçası şeklindeydi… - KANDİL İnsanlar yağların yakılmasıyla ışık elde edilebileceğinin farkına vardılar ve böylelikle ilk lamba ortaya çıktı. Kandiller ve ve yağ lambaları kullanılmaya başladı. -Mumlar günümüzden yaklaşık olarak 2000 yıl önce kullanılmaya başladı. - PAMUK FİTİLLİ MUM Pamuk fitilli mumlar petrolün bulunmasıyla yerlerini gaz lambalarına bıraktı. Gaz lambalarıda İngiltere ve Almanyada kullanılmaya başladı. -AMPULUN İCADI Yıl 1879 Edison ampulu icat etti. Bu ampul sadece bir kaç saat yanabiliyordu. - KARBON FİLAMENT 1881Yılında Lewis Howard uzun süre dayanabilen karbon filamenti icat etti. -1991Yılında hala ampullerde kullanılan funsten filament icat edildi. - FLORESAN LAMBALAR 1929 da ise floresan lambalar icat edildi. Floresan lambalar hem daha az enerji harcıyor , hem daha çok ışık verebiliyordu. -1980 de homojen lambalar icat edildi. - LAZER IŞIĞI Günümüzde kullanılan ışık kaynaklarından en güçlüsü ışığı ince, dağılmadan giden bir demet oluşturur. Çok uzaklara bir nokta şeklinde gidebilir. - GEÇMİŞTEKİ AYDINLATMA TEKNOLOJİLERİ Temiz değildir , Kullanım rahatlığı yoktur , Kullanıldıklarında etrafa koku verir , Yangına çok kolay neden olabilir , Fazla aydınlatamazlar , Doğaya zarar verirler - GÜNÜMÜZDE AYDIMLATMA TEKNOLOJİLERİ Temizdir , Kullanımı rahattır , Etrafına koku saçmaz , Yeteri kadar aydınlatır , Doğaya zarar vermez Fen Bilimleri Etkinliği - Elektrikli Araçlar "Elektrik Kaynakları" Konu Anlatımı Bu içerikler sitesi için özel olarak hazırlanmıştır. Ticari maksatlı olarak kopyalanamaz. Elektrik enerjisinin nasıl üretildiği daha önce yazılan buradaki yazıda anlatılmıştı. Bu yazıda elektrik enerjisi üretiminde kullanılan enerji kaynaklarından bahsedeceğiz. Bilindiği gibi elektrik üretimi santrallerde gerçekleşir ve blok diyagramı yandaki şekildeki gibi gösterilebilir. Enerji kaynakları aşağıda maddeler halinde verilip kısaca açıklanmıştır. 1- Termik Ham Enerji Kaynakları Isı enerjisi kullanılarak elektrik üretilen santrallerde Termik Santraller kullanılan yakıtlar termik ham enerji kaynaklarıdır. Termik ham enerji kaynaklarının alt ısı değerleri önemlidir. Alt ısı değeri kaynağın bir kilogramının kullanılması sonucu kaç kalori ısı verdiğini belirtir ve Hu ile gösterilir. Termik ham enerji kaynakları katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç alt başlıkta incelenir. Katı maddeler; Taş Kömürü, Linyit, Odun ve Çekirdek Enerjisidir. Taş kömürünün Hu değeri 7000 kcal/kg’dır. Bir çeşit kömür olan Linyitin Hu değeri ise 2500-4500 kcal/kg arasındadır. EÜAŞ verilerini göre ülkemizdeki kurulu elektrik gücünün %32,51 i kömür kaynaklı elektrik santrallerinden oluşmaktadır. Katı enerji kaynaklarından biri de odundur ve alt ısı değeri Hu 3000-4000 kcal/kg arasındadır. Fakat bu kaynakla elektrik üretimi ormanların azlığından dolayı günümüzde yapılmamaktadır. En yüksek alt ısı değerli enerji kaynağı çekirdek enerjisidir ve Hu değeri 2×1010kcal/kg’dır. Ülkemizde kullanılmayan bu enerji kaynağı ileri teknoloji ile kullanılır ve oldukça tehlikelidir. Buna karşı 1 kg çekirdek enerjisi ile 3000 ton taş kömürünün verdiği ısı elde edilebilmektedir. Sıvı maddeler; Sıvı enerji kaynağı olarak ülkemizde de kullanılan Fuel-Oil vardır ve alt ısı değeri Hu 10000 kcal/kg’dır. EÜAŞ verilerine göre kurulu gücün %3,61’i sıvı yakıtlar kullanan elektrik santrallerinden oluşmaktadır. Gaz maddeler; Gaz enerji kaynakları olarak da ülkemizde oldukça fazla kullanılan doğalgaz vardır. Doğalgazın Hu değeri 9300 kcal/m3tür. Yine EÜAŞ verilerine göre ülkemizdeki kurulu elektrik gücünün %16,35’i doğalgaz kaynaklı elektrik santrallerinden oluşmaktadır. Doğalgazda dışa bağımlı olmamız da elektrik enerjisinin fiyatını ve enerji sorunlarını artırmaktadır. 2- Su Kuvveti Su zengini olan ülkemizde az kullanılan en ucuz hatta bedava enerji kaynağıdır. Fakat su ile elektrik üretmek için gerekli olan hidroelektrik santralinin kurulması termik santrallere oranla oldukça masraflıdır. Su kuvveti ile elektrik üretimi suyun yüksekten düşürülmesiyle potansiyel enerjisinin knetik enerjiye dönüşmesi ve suyun türbine çarpmasıyla knetik enerjinin çarkları çevirmesi ile olmaktadır. Su kuvveti ile enerji üretiminde suyun düştüğü yükseklik, türbin verimi, generatör verimi önemlidir. Su santrallerinde üretilen elektrik enerjisinin gücü en genel ifade ile Pel=7, ile ifade edilir. Q düşen suyun debisi, H ise suyun düştüğü yüksekliktir. EÜAŞ verilerine göre ülkemizdeki kurulu elektrik gücünün %47,54’ü hidroelektrik enerji santrallerinden oluşmaktadır. 3- Güneş Enerjisi Güneş petekleri yardımıyla güneşten alınan enerjinin akülerde depolanması esasına dayanan sistem ile güneş enerjisi kullanılarak elektrik üretilebilir. Fakat günümüzde güneş peteklerinin verimlerinin oldukça düşük olması, peteklerin bakımının zor ve maliyetli olması, güneş enerjisinin verimli kullanılamaması gibi bir takım sebeplerden dolayı kullanılamamaktadır. 4- Rüzgar Kuvveti Rüzgar kuvveti 4-25 m/s arasında hızı olan rüzgarlardan rüzgar türbinleri yardımıyla üretilir. 5- Diğer Kaynaklar Jeotermal enerji, gel-git ve dalga kuvveti diğer enerji kaynaklarındandır. Fakat bu kaynaklar ülkemizde kullanılmamaktadır. Enerji üretiminde kullanılan kaynaklar Elektrik üretmek için doğadaki çeşitli enerji kaynakları kullanılmaktadır. Bu enerji kaynakları değişik dönüşümler sonucu elektrik enerjisine çevrilir. Kaynaklardan bazıları doğrudan kullanılır. Klasik elektrik enerji kaynaklarına alternatif olarak sunulan enerji kaynaklardır. Yenilenebilir enerji kaynakları; Rüzgar, güneş, hidrojen, hidroelektrik ve jeotermal kaynaklar. Doğada sürekli olan etkenlere dayalı bu kaynakların özellikleri yenilenebilir olmalarıdır. Bu kaynaklar doğaya zarar vermezler. Elektrik Üretiminde Kullanılan Kaynaklar Hidrolik Kaynaklar Termik Kaynaklar Nükleer Kaynaklar Rüzgar Enerjisi Güneş Enerjisi Jeotermal Enerji Gelgit Enerji Hidrolik Kaynaklar Akarsulardaki suların barajlarda toplanılarak yüksekten aşağıya düşürülmesi ile türbin çarkları döner. Böylece türbin şaft miline akuple bağlı jeneratör çıkışından elektrik enerjisi elde edilir. İşte bu sistemlere hidroelektrik santrali denir. Hidrojen Enerjisi Hidrojen ilk sırada enerji kaynaklarından üretilen bir yakıttır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından olan önemli bir elementtir. Ama dünyada tek başına bulunamamasından dolayı önce üretilmesi gerekir. Şu anda çok pahalı olan bu üretim, doğalgaz ve su gibi elementlerde ki hidrojenin ayrıştırılması ile yapılır. Bu şekilde elde edilen hidrojen pillerine yakıt hücresi denir. Günümüzde bazı otomobiller hem benzin, hem de hidrojenin kullanıldığı hibrid melez yakıt sistemiyle çalışmaktadır. Bu durumda açığa çıkan kirli havanın miktarı %30–40 oranında azaltılabilmektedir. Hidrojen enerjisi; Sıvıların hareketinden elde edi­len enerjiye hidrolik enerji denir. Bu enerji kaynağından akarsuları bol olan ülkeler fazlasıyla faydalanmaktadır. Enerji kaynağı olan sıvı su­dur. Hidroelektrik enerji; Su gücüyle üretilen elektrik enerjisine denir. Hidroelektrik santrali genellikle barajların yanında kurulur. Hızla akan bir akarsuyun ya da bir baraj gölünde birikerek yüksekten dökülen suyun enerjisi su türbinlerini çalıştırır. Bu türbinler de elektrik üreteçlerini çalıştırır. Dünyadaki elektrik enerjisinin ortalama 1/6’sı hidroelektrik santrali tarafından üretilmektedir. Hidroelektrik santrali çalışma prensibi Suyun potansiyel enerjisinin kullanılması ile elektrik üretimi esas alınarak çalışır. Barajlarda depolanan su, yüksekten akıtılarak türbine çarptırılır. Bu durumda türbin dönmeye başlar ve suyun potansiyel enerjisi bu türbinde mekanik enerjiye dönüşür. Bu mekanik enerji vasıtasıyla jeneratör mili döndürülür, jeneratörden gerilim üretilir. Termik Kaynaklar Doğalgaz, kömür, petrol ve ürünleri gibi. Fosillerin yakılması sonucu ısı oluşur. Oluşan ısıdan elde edilen basınçlı sıcak su buharı buhar türbinini döndürür. Türbin şaft miline aküple bağlı genaratör çıkışından elektrik enerjisi üretilir. Bu tür elektrik enerji üretimi yapan sistemlere termik elektrik santrali adı verilir Nükleer Kaynaklar Atomun çekirdeğinin kontrollü bir biçimde parçalanması sonucunda ısı ortaya çıkar. Bu ısı enerjisinden faydalanarak elektrik enerjisi üretimi yapılan sistemlerdir. Bu sistem ile çalışan santrallere nükleer elektrik santrali denir. Rüzgar Enerjisi Alternatif enerji kaynakları içerisinde en az hidrojen enerjisi kadar yararlıdır. Bu enerji kaynağı rüzgârdır. Yenilenebilir enerji kaynakları projeleri arasında olan rüzgar enerjisi temiz, bol, yenilenebilirdir. Bundan dolayı bütün dünya da yararlanılmaktadır. Rüzgar enerji sistemleri, rüzgar alan açık arazilerde kurulur. Rüzgâr tarlasında inşa edilen, rüzgarın etkisi ile rüzgâr türbinlerinde mekanik enerji elde edilir. Bu mekanik enerji alternatör sayesinde elektrik enerjisine dönüştürme sistemidir. Böyle bir sistem ile çalışan santrale rüzgar enerji santrali adı verilir. Rüzgar enerjisi Güneş Enerjisi Güneşten elde edilen büyük bir enerji kaynağı ve çeşididir. Güneş enerjisi elektrik üretimi; güneşten gelen ısı ve ışığın enerjisinden yaralanarak elde edilen elektrik enerjisidir. Günümüzde yenilenebilir enerji kaynakları içinde yer almaktadır. Bitkiler, canlı doku üretirken ve besin yaparken fotosentez güneş enerjisinden yararlanır. Bitki ve kömür artıklarından petrol oluşması da güneş enerjisi sayesindedir. Jeotermal Enerji Jeotermal enerji kaynağı yerkabuğunun içindedir. Temiz ve sürdürülebilir bir enerjidir. Yerkabuğunun altından magma tabakasına kadar farklı derinliklerden yeryüzüne çıkar. Jeotermal enerji sıcak su buharı veya gazlardan yararlanarak elde edilir. Bu elektrik enerjisi üretme sistemine jeotermal enerji denir. Yeryüzüne ısı pompaları yardımı ile çıkartılır. Jeotermal enerji santralinde üretilen elektrik, sera, bina ısıtma ve serinlemek için kullanılır. Ülkemizde jeotermal enerji kaynakları Batı Karadeniz, İç Anadolu ve Ege bölgelerinde rastlanır. Gelgit Enerji Gün içerisinde belirli saatlerde dünya üzerindeki suların alçalıp yükselmesine gelgit medcezir olayı denir. Ayın hareketlerine göre deniz suları yerçekiminin etkisiyle alçalıp yükselir. Deniz yükseldiği zaman sular bir havuzda toplanır. Tıpkı hidroelektrik santralindeki gibi elektrik enerjisi üretme sistemidir. Gelgit en çok okyanusları etkiler. Ay dünya çevresinde dönerken dünyanın bir yüzü Ay’a daima daha yakın olur. Bu halde Ay’ a yakın yerdeki sular ay tarafından kendine doğru çekilir. Dünyanın aya bakan tarafındaki sular yükselirken, ayı görmeyen taraftaki sular da alçalır. Yükselme ve alçalmalar devamlı olarak birbirini izler. Gelgit Enerjisi ile Elektrik Üretimi Gel-git veya okyanus akıntısı sebebiyle su kütleleri yer değiştirir. Su kütlelerinin sahip olduğu potansiyel veya kinetik enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesidir. Barajlar Gelgit enerjisini elektriğe dönüştürmek için, gelgit dalgasının önüne setler kurularak, suların yükselmesi sağlanır. Suların yükselmeye başlamasıyla, su barajda biriktirilir. Set içerisine yerleştirilen jeneratör ile de su baraj içerisine giriş ve çıkışlarında elektrik üretir. Gel-git enerjisi suyun potansiyel enerjisinin %80’ini elektrik enerjisine dönüştürür. Güneş enerjisi gibi diğer alternatif enerji kaynaklarına göre verimi daha yüksektir. Gelgit Çitleri Bu çitler dev turnikelerden meydana gelir. Bazı adaların arasına veya ana kara ile ada arasına yerleştirilen turnikeler, deniz alçalıp yükselmesi hareketine bağlı olarak elektrik üretirler. Gelgit Türbini Bu sistemler rüzgar türbinlerine benzer. Gelgit türbinleri denizin dibine yerleştirilir. Dalga hızı 7-10 m/sn olduğu hallerde gelgit türbinlerinde elektrik üretimi gerçekleşir. Deniz ve okyanuslardaki düzenli akıntıların kinetik enerjisinin, deniz tabanına yerleştirilen türbinler aracılığı ile elektrik enerjisine dönüştürülmesi akıntı enerjisi olarak anılır. Dalga enerjisinin toplam enerji potansiyeli, toplam enerji büyüklüğü terawat olarak hesaplanan gel-git enerjisinden çok daha fazladır. Sahilleri güçlü rüzgarlara alan ülkeler, enerji ihtiyaçlarının %5 veya daha fazlasını dalga enerjisinden karşılarlar. Dalga Enerjileri Okyanus denizler gibi büyük su kütlelerinde oluşan dalgaların enerjisinden yararlanmaktır. Dalga enerjileri yenilenebilir enerji formlarından bir tanesidir. Üretimindeki zorluklar Dalgaların yüksek gücüne rağmen düşük hızlarda ve farklı yönlerde hareket etmesi En güçlü fırtınalara ve tuzlu suyun sebep olacağı paslanmaya dayanacak yapıların yüksek maliyetinin olması Bakım ve kurulum maliyetinin fazla olmasıdır. Dalga enerjisinin toplam enerji potansiyeli, toplam enerji büyüklüğü terawat olarak hesaplanan gel-git enerjisinden çok daha fazladır. Sahilleri güçlü rüzgarlara alan ülkeler, enerji ihtiyaçlarının %5 veya daha fazlasını dalga enerjisinden karşılarlar. Okyanus Enerjisi Okyanuslar iki çeşit enerji üretmek için kullanılırlar. Güneşin ısısından yararlanan termal enerjidir. Diğeri dalgalardan ve gelgitlerden yararlanan mekanik enerjidir. Dünyanın %70’lik bölümünü kaplayan okyanuslar aynı zamanda dünyanın en büyük güneş toplayıcılarını da meydana getirirler.

elektrik bulunmadan önce kullanılan ışık kaynakları